Een interview met Rens Borgers
Auteur: Jan Schenk (hetgroenelokaal.nl)
Als strobouwer was Rens Borgers (1961) op zoek naar een materiaal om de moeilijke hoekjes, waar geen volle strobalen in passen, op te vullen. Een materiaal met dezelfde eigenschappen als stro. En zo kwam hij na een zoektocht in aanraking met kalkhennep, een materiaal waar hij nu zijn hart aan verpand heeft.
In Zwitserland heeft Rens scholing gevolgd om alle ins en outs van kalkhennep te leren, op stages in België heeft hij de fijne kneepjes van het vak geleerd.
Volgens Rens heeft elke tijd zijn eigen (bouw)materiaal, een materiaal waar alles in zit wat deze tijd nodig heeft. Zo is kalkhennep volgens hem een heel natuurlijk materiaal, dus zonder chemische toevoegingen, is het op een natuurlijke manier afbreekbaar voor de generaties na ons en is het zelfs CO2-negatief!
CO2-negatief?
Kalkhennep bestaat uit twee componenten: kalk en hennephout. De kalk wordt gewonnen in het zuidwesten van de Ardennen en per binnenvaartschip naar Nederland vervoerd. Dit is de zuiverste kalk die er te vinden is en kan op een lage temperatuur gebrand worden.
Hennep is een eenjarig, snelgroeiend gewas en neemt per hectare veel CO2 op. Het kan verbouwd worden op arme gronden en bij de teelt worden geen chemische middelen gebruikt. Na de oogst worden de zaden apart verwerkt (wordt onder andere olie uit geperst voor menselijke consumptie). Uit de bast worden de vezels gewonnen en de houtige binnenkant van de hennepvezel wordt niet alleen als stalstrooisel gebruikt maar is ook een van de componenten van kalkhennep. De door Rens gebruikte hennep komt uit het Groningse Oude Pekela.
Bij het vervoer en het branden van de kalk komt CO2 vrij en ook bij het vervoer van het hennephout. Dit kunnen we wegstrepen tegen de CO2 die de hennep tijdens de groei heeft opgenomen. Maar ook door de goede isolerende eigenschappen van kalkhennep besparen we tijdens het wonen CO2.
Eigenschappen kalkhennep
Kalkhennep isoleert goed en is ‘damp-open’. Is het te vochtig in huis, doordat je bijvoorbeeld aan het koken bent of omdat er een keer veel visite is, dan neemt de kalkhennep het teveel aan vocht op. Op het moment dat de luchtvochtigheid weer naar beneden gaat, geeft de kalkhennep het vocht weer af. Zo heb je een constante luchtvochtigheid in huis en bespaar je energie. Datzelfde geldt ook voor warmte: kalkhennep kan twaalf uur warmte opslaan en staat het dan in twaalf uur ook weer af. Daar kun je in de winter gebruik van maken: overdag als de zon schijnt sla je de warmte op in je muur, als het ‘s avonds kouder wordt staat de muur de warmte weer af.
Daarnaast heeft kalkhennep een goede geluidswerende en brandwerende werking en maakt het je huis op een ecologische manier winddicht. Kortom: er wordt met dit materiaal een comfortabel binnenklimaat gecreëerd en dat ook nog eens op een manier waarbij je geen problemen hebt met schimmels en bacteriën.
Werken met kalkhennep
“Werken met kalkhennep is simpel en ik hou van simpel”, aldus Rens. “De kalkhennep mix ik ter plekke en giet ik dan in de bekisting. Simpel en snel”.
Kalkhennep heeft geen dragende functie, daarvoor wordt een houtskelet gemaakt. Hier komen de kalkhennepmuren tussen. Het dak wordt gedragen door het houtskelet.
De buitenmuren kunnen het best afgewerkt worden met een kalkstuc. Ook de binnenmuren kunnen met kalk gestuct worden, maar hier kan eventueel ook een leemstuc voor gebruikt worden. Belangrijk is dat de afwerklaag net als de kalkhennep ‘damp-open’ is.
“Het mooie van dit materiaal is dat je het in allerlei vormen kunt verwerken, niet alleen in rechte muren. Je kunt er ook mooie ronde, organische vormen mee maken”, aldus Rens.
Toepassingen
Kalkhennep is uitermate geschikt om een een volledig huis mee te bouwen, maar ook in bestaande bouw en bij restauratie of renovatie is kalkhennep goed te gebruiken. Op de website van Rens staan hiervan mooie voorbeelden.
De ontwikkelingen in kalkhennep zijn gaande. Zo zijn er al kant en klare kalkhennepblokken op de markt waarmee je kunt stapelen. Persoonlijk ziet Rens hier de voordelen niet zo van in. “Het ter plekke in de bekisting gieten van kalkhennep werkt prima, met kant en klare blokken blijft het in sommige rare hoekjes toch friemelen”.
Website Rens Borgers: ecobouwsalland.nl
